TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR (TORTUL KAYAÇLAR)
B)TORTUL KAYAÇLAR
>Yer yüzünü oluşturan kayaçlar dış kuvveler tarafından uflanır ve taşınır.Taşınan malzemeleri okyanus,göl ve akarsu tabanları ile çukur alanlarda tabakalar halinde biriktirilirler.
>Bu tabakalar zamanla sıkışarak tortul (sedimenter) kayaçlara dönüşür.
>Bu kayaçların en önemi özelliği oluştukları dönemlere ait bitki ve hayvan kalıntıları olan fosillere sahip olmasıdır
>bu taşlar biriken malzemenin kökenine,birikmenin şeline göre üç anaguruba ayrılırlar
Özellikleri:Dış kuvvetlerin etkisiyle fiziksel ufalanma kimyasal çözünmeye uğrayan kayaçların çukur alanlara birikmesi sonucu oluşan kayaçlardır.Tabakalı bir yapıdadırlar.İçerisinde fosil bulunduran tek kayaç türdür.Bunlar sayesinde jeolojik devirler hakkında bilgi elde edilir.
1)KİMYASAL TORTUL KAYAÇLAR
>Sular içerisindeki eriyik malzemelerin çökelmesi ile oluşur.
>Mağara,Kanyon,Vadi,Lapya,Traverten gibi yer şekilleri kireçtaşlı arazilerde oluşur.
>Kimyasal tortul kayaçlar Kireç taşı,Alçı taşı,Traverten,Kaya tuzu dur.
2)FİZİKSEL(KIRINTI) TORTUL KAYAÇLAR
>Akarsu,rüzgar,buzul ve dalga gibi dış kuvvetlerin çeşitli boyutlarda aşındırdığı malzemeleri çukur alanlarda biriktirir.Biriken bu malzemelerin doğal bir çimento ile birleştirilmesi ile oluşurlar.
>Kırıntı kayaçlar konglomera,kum taşı,kil taşı ve mil taşıdır.
*BİLGİ NOTU*:Uygun kireç taşının öğütülmesi ve ışıtılması ile çimento elde edilir.Kum,çakıl ve su ile karıştırıldığında en çok kullanılan yapı elemanı olan beton elde edilir.
3) ORGANİK TORTUL KAYAÇLAR
>Canlıların (insan,hayvan,bitki) öldükten sonra kalıntılarının çökerek birikmesi ve zaanla taşlaşması sonucu oluşur.
>Organik tortul kayaçlar antrasit,tebeşir,taşkömürü,linyit,mercan kaya dır.
>Yer yüzünü oluşturan kayaçlar dış kuvveler tarafından uflanır ve taşınır.Taşınan malzemeleri okyanus,göl ve akarsu tabanları ile çukur alanlarda tabakalar halinde biriktirilirler.
>Bu tabakalar zamanla sıkışarak tortul (sedimenter) kayaçlara dönüşür.
>Bu kayaçların en önemi özelliği oluştukları dönemlere ait bitki ve hayvan kalıntıları olan fosillere sahip olmasıdır
>bu taşlar biriken malzemenin kökenine,birikmenin şeline göre üç anaguruba ayrılırlar
Özellikleri:Dış kuvvetlerin etkisiyle fiziksel ufalanma kimyasal çözünmeye uğrayan kayaçların çukur alanlara birikmesi sonucu oluşan kayaçlardır.Tabakalı bir yapıdadırlar.İçerisinde fosil bulunduran tek kayaç türdür.Bunlar sayesinde jeolojik devirler hakkında bilgi elde edilir.
1)KİMYASAL TORTUL KAYAÇLAR
>Sular içerisindeki eriyik malzemelerin çökelmesi ile oluşur.
>Mağara,Kanyon,Vadi,Lapya,Traverten gibi yer şekilleri kireçtaşlı arazilerde oluşur.
>Kimyasal tortul kayaçlar Kireç taşı,Alçı taşı,Traverten,Kaya tuzu dur.
2)FİZİKSEL(KIRINTI) TORTUL KAYAÇLAR
>Akarsu,rüzgar,buzul ve dalga gibi dış kuvvetlerin çeşitli boyutlarda aşındırdığı malzemeleri çukur alanlarda biriktirir.Biriken bu malzemelerin doğal bir çimento ile birleştirilmesi ile oluşurlar.
>Kırıntı kayaçlar konglomera,kum taşı,kil taşı ve mil taşıdır.
*BİLGİ NOTU*:Uygun kireç taşının öğütülmesi ve ışıtılması ile çimento elde edilir.Kum,çakıl ve su ile karıştırıldığında en çok kullanılan yapı elemanı olan beton elde edilir.
>Canlıların (insan,hayvan,bitki) öldükten sonra kalıntılarının çökerek birikmesi ve zaanla taşlaşması sonucu oluşur.
>Organik tortul kayaçlar antrasit,tebeşir,taşkömürü,linyit,mercan kaya dır.
KÖMÜRÜN ÖYKÜSÜ:
Kaynağını bataklık ormanlar oluşturmuştur.Yapraklar,dallar ıslak orman tabanına düşerek çürümeye başladılar.Bu yumuşak organik çürüyen malzeme derinlere gömülerek,gittikçe sıkışır suyunu kaybeder ve katı haldeki turbaya dönüşür.Sıcaklık ve basınca uğrayarak Linyit,Kömür ve Antrasit dediğimiz türleri oluşturur.
Yorumlar
Yorum Gönder